Filmavond over historie Monster en Ter Heijde

 

Op dinsdagavond 29 oktober verzorgt de Historische Vereniging Monster - Ter Heijde een filmavond in gebouw De Hoeksteen aan de Burgemeester Kampschöerstraat 25. De aanvang is om 20.00 uur, met een inloop vanaf 19.30 uur.

De films komen uit de collectie van Aad van den Akker. Aad is zijn hele leven al een verwoed filmer. Hij heeft vanaf de jaren zestig van de vorige eeuw bijzondere gebeurtenissen in Monster en Ter Heijde vastgelegd. Van die gebeurtenissen zijn voor deze avond zo’n vijftien items geselecteerd. Ze worden in korte fragmenten vertoond, zoals de brand van de Profimarkt, beelden van de Ping An, 100 jaar Van der Wel, de Monsterse middenstandbeurs, de onthulling van de dorpspomp, grondstomen en een interview met kapper Ridder van der Hoff.

Aanmelding is niet nodig. Ook niet-leden van de historische vereniging zijn van harte welkom. Van hen wordt een bijdrage van 3 euro gevraagd in de kosten van de avond, ter plekke te voldoen.

 

 

Bibliografie van de geschiedenis van Monster en Ter Heijde

 

Op deze website treft u onder de TAB ‘Publicaties’ een overzicht aan van boeken en artikelen over de geschiedenis van Monster en Ter Heijde. Dit overzicht is samengesteld door ons verenigingslid Peter de Zeeuw. Hij heeft een uitgebreide versie oktober 2024 afgerond. Peter, die een achtergrond heeft als bibliothecaris, heeft de afgelopen tijd veel tijd besteed aan het opstellen van deze bibliografie. Hij heeft daarvoor verschillende bronnen geraadpleegd. Deze bronnen waren fragmentarisch en veelal verouderd. Ieder die geïnteresseerd is in de geschiedenis van beide plaatsen kan dus nu beschikken over een handzaam en zo compleet mogelijk literatuuroverzicht. Het is de bedoeling om de bibliografie de komende tijd actueel te houden en zo mogelijk verder aan te vullen. Wie aanvullingen heeft kan contact opnemen met Peter de Zeeuw, e-mail: preco@kabelfoon.nl

 

 

Open Monumentendag 2024

De Open Monumentendag is dit jaar op zaterdag 14 september. Op die dag zijn in het hele land monumenten opengesteld voor bezichtiging. Sommige monumenten zijn ook op 15 september open. Bij een aantal monumenten worden activiteiten georganiseerd.

Voor zover nu bekend zullen op 14 september in Monster en Ter Heijde de volgende monumenten te bezichtigen zijn:

 

-NH kerk Monster en toren

-Molen De Vier Winden

-RK kerk Sint Machutus en Mariagrot

-Gebouw OJOS

-Gebouw Fata Morgana

-Grafkelder Herckenrath

-Historische druiventuin De Vineyard (voorheen Westlandse Druif)

-NH kerk Ter Heijde.

 

Bij de ingang van de grafkelder Herckenrath wordt uitleg gegeven door leden van de Historische Vereniging.

 

Het volledige programma van de monumenten in het Westland die zijn opengesteld is te vinden op de website van de stichting Monumentaal Westland.

https://www.monumentaalwestland.nl/monumenten/?plaats_plaatsnaam%5B%5D=monster

 

 

Historische informatieborden in Monster en Ter Heijde

 

Op woensdag 10 juli heeft cultuurwethouder Carlieke van Staalduinen twee historische informatiepanelen onthuld in Monster en Ter Heijde.

Het paneel in Monster staat opgesteld op het Kerkplein. Het beschrijft de geschiedenis van het dorp, die teruggaat tot vóór het jaar 1000. Onderwerpen die aan de orde komen zijn het vroegere bestuur, de kerken, molen De Vier Winden, kasteel Polanen en de buitenplaatsen, waaronder buitenplaats Geerbron.

Het paneel bij Ter Heijde staat opgesteld langs het fietspad naast de oude reddingboot. Thema’s op dit bord zijn onder meer de strijd tegen de zee, de visserij, de sanering van het dorp in 1929 en de afbraak op last van de bezetter tijdens de Tweede Wereldoorlog.

De achterkant van dit paneel besteedt aandacht aan de slag tegen de Engelsen bij Ter Heijde in 1653, waarbij admiraal Maarten Harpertsz. Tromp sneuvelde. Zijn 350^ste sterfdag was in 2003 voor de gemeente Monster aanleiding om het groots opgezette Trompfestival te organiseren.

In Naaldwijk en Honselersdijk zijn al eerder dergelijke informatiepanelen geplaatst en binnenkort komt er een bord in ‘s-Gravenzande. Het is de bedoeling dat ze in alle Westlandse dorpen komen. De werkgroep Erfgoedbescherming Westland is initiatiefnemer van dit project, dat daarnaast ook de plaatsing van informatiebordjes op monumenten omvat. De gemeente Westland en het Cultuurfonds hebben gezorgd voor de financiering van het geheel. Onze historische vereniging neemt deel aan de werkgroep en heeft  voor de borden in Monster en Ter Heijde de teksten en de illustraties aangeleverd.

 

 

Terugblik lezing over opgraving Molenslag

Op dinsdag 18 juni heeft archeoloog Jean Paul Bakx een bijzonder boeiende lezing gegeven over het archeologisch onderzoek dat is uitgevoerd op de voormalige camping Molenslag in Monster. Bij het onderzoek is voor dit deel van het duingebied Solleveld een schat aan informatie over de bewoningsgeschiedenis vanaf de Midden-IJzertijd tot en met de Late Middeleeuwen aan het licht gekomen. Met name de nederzetting uit de Merovingische periode (500-750) spreekt tot de verbeelding. In de lezing is Jean Paul Bakx uitgebreid ingegaan op de verschillende onderzoeken en de resultaten ervan. Verslagen van de opgravingen zijn op internet te vinden in de Archeologische Kroniek van Zuid-Holland, jaargangen 2015, 2017 en 2020. Ook in het Historisch Jaarboek 2021 van het Genootschap Oud-Westland is in de archeologische kroniek over 2020 een verslag opgenomen.

 

Filmvoorstelling

 

Op 19 oktober 2023 organiseerde onze vereniging een zeer geslaagde avond in de grote zaal van gebouw De Hoeksteen van de Proterstantse Gemeente te Monster, met oude filmbeelden van Monster en Ter Heijde. De belangstelling voor deze avond was onverwacht groot. Zo'n 145 bezoekers, zowel leden als niet-leden, konden worden verwelkomd.

Voor de pauze werden onder meer filmbeelden getoond van de mobilisatie in Monster en Ter Heijde in de jaren 1939-1940. Deze beelden zijn onlangs opgedoken bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) en waren nog niet eerder te zien. Uniek was ook een kort filmpje van slechts enkele minurten over het oude Ter Heijde van voor de afbraak in 1930.

Na de pauze keek de zaal geboeid naar de documentaire/film over berging van de Ping An, het Chinese vrachtschip dat in november 1965 in een vliegende storm aan de grond liep bij Ter Heijde.

Het succes van deze avond vraagt om een herhaling. Dat gaan we doen op woensdagmiddag 10 januari 2024 in gebouw Fata Morgana, Choorstraat 95. Door te kiezen voor de middag worden ook ouderen die 's avonds liever de deur niet meer uitgaan in de gelegenheid gesteld om te filmvoorstelling bij te wonen. De aanvang is om 15.00 uur, inloop vanaf 14.30 uur. Ter dekking van de kosten van deze extra bijeenkomst vragen we van niet-leden een bijdrage van € 5,--.

 

 

Unieke filmbeelden van Monster en Ter Heijde ontdekt

 

Onlangs zijn bij het Nederlands Instituut voor Militaire Historie (NIMH) 24 minuten aan filmbeelden opgedoken van de mobilisatie in Monster en Ter Heijde in de jaren 1939-1940. Deze unieke filmbeelden worden voor het eerst getoond door de Historische Vereniging Monster-Ter Heijde op donderdag 19 oktober 2023 in gebouw De Hoeksteen, Burgemeester Kampschöerstraat 25 in Monster. Daarnaast zullen nog enkele andere oude filmpjes over Monster en Ter Heijde te zien zien, met als afsluiting de documentaire/film over de stranding en berging van de Ping An op het strand van Ter Heijde.

Aanvang om 20.00 uur, inloop vanaf 19.30 uur.

Aanmelding vooraf voor deze avond is niet nodig. Ook niet-leden van de historische vereniging zijn van harte welkom. Van hen wordt een bijdrage van € 3,- in de kosten gevraagd.

 

Algemene ledenvergadering en lezing over Indiëgangers

 

Op donderdag 20 april 2023 hebben we onze algemene ledenvergadering gehouden in gebouw Fata Morgana in de Choorstraat. Aansluitend gaf onze secretaris Adri van Vliet een boeiende lezing over militairen uit Monster, Ter Heijde en Poeldijk die na de Tweede Wereldoorlog als oorlogsvrijwilliger of voor hun nummer naar Nederlands-Indië gingen. De bijeenkomst werd, ondanks het feit dat op die avond de wedstrijd AS Roma-Feyenoord werd gespeeld, bijgewoond door bijna zestig belangstellenden. Onder hen waren circa twintig niet-leden, veelal nazaten of andere verwanten van militairen. Na een algemene inleiding over het onderwerp van zijn lezing ging Adri vooral in op de  contacten van de militairen met het thuisfront. Ook besteedde hij aandacht aan het militaire optreden en aan de vraag hoe de militairen hun leven weer opgepakt hebben na hun terugkeer in Nederland. Naast veel afbeeldingen toonde Adri ook enkele korte filmpjes. In een daarvan was te zien hoe Westlandse families op een afgehuurde sleepboot op de Waterweg het stoomschip Kota Baru tegemoet voeren. Dat schip keerde na een wekenlange zeereis terug uit Nederlands-Indië met honderden militairen aan boord, waaronder veel Westlanders. Aan het slot van de lezing kon nog een fimpje van 12 minuten worden vertoond van een reünie in 1995 van Monsterse oud-Indiëgangers. Deze film, destijds gemaakt door het Monsterse dorpsjournaal, was beschikbaar gesteld door Koos Verheij. Hij beheert het archief van het dorpsjournaal. Toen hij in de krant las over de lezing was hij direct enthousiast en bood aan de film te vertonen. Adri van Vliet heeft vorig jaar een artikel gepubliceerd in het Jaarboek van het Genootschap Oud-Westland over Westlandse militairen in de Oost en hun thuisfront. Dit jaarboek is te koop bij het Westlands Museum en via de website van het Genootschap Oud-Westland

 

Als u bijvoorbeeld in een schoenendoos nog brieven, foto’s, dagboeken of ander materiaal heeft van militairen die in Indië hebben gediend, dan zijn we zeer geïnteresseerd om hier kopieën van te maken. Neem hiervoor gerust contact op met onze voorzitter of secretaris.

 

Ontvangst van Indië-veteranen in het Monsterse gemeentehuis op 4 april 1994. Collectie Historisch Archief Westland

 

Geslaagde lezing over Westlandse streektaal

 

Op donderdagavond 19 januari 2023 organiseerde de Historische Vereniging Monster – Ter Heijde een geslaagde lezingenavond in gebouw De Haven over Westlandse streektaal, met bijzondere aandacht voor het Heijdse dialect zoals dat in vroeger jaren gangbaar was. Ondanks het winterse weer, door een hagelbui in de vooravond was het ’een slechte pad’, was er veel belangstelling voor de lezing. Henk Tetteroo, die zich al zeker 25 jaar in het onderwerp verdiept, wist de toehoorders met vele voorbeelden te boeien. Hij had Aart Maat uit Ter Heijde uitgenodigd om voor de pauze een paar stukjes in het ‘Heijs’ van voor de oorlog voor te lezen uit een bundel van mevrouw Annie Brehm – Van Seters (1915-2011). Aart wist ook uit de losse pols nog een aantal verhalen op te dissen en was zodanig op dreef dat de pauze er zelfs bij in dreigde te schieten. Kortom, dankzij deze twee geboren vertellers was de avond een doorslaand succes.

Lezing over Westlandse streektaal

 

Op donderdag 19 januari organiseert de Historische Vereniging Monster - Ter Heijde een lezing over de Westlandse streektaal, met bijzondere aandacht voor het inmiddels bijna verdwenen Heijdse dialect. De lezing wordt gehouden door Henk Tetteroo in gebouw De Haven, Havenstraat 1 in Monster. Aanvang 20.00 uur, inloop met koffie/thee vanaf 19.30 uur.

Het belooft een levendige avond te worden, waarbij ook inbreng door de bezoekers van deze avond van harte welkom is. Henk Tetteroo is neerlandicus en kenner van de streektaal van Westland en Midden-Delfland. Hij schrijft regelmatig over dit onderwerp in zijn rubriek Barre Praat in Het Hele Westland.

Hij heeft in het verleden regelmatig contact gehad met mevrouw Brehm-van Seters (1915-2011) die in Ter Heijde is opgegroeid. Zij schreef verhaaltjes in het Heijdse dialect. Henk Tetteroo is auteur van verschillende boeken over streektaal, zoals Kreen en Gruizig (2000), Wonen in Woorden (2004) en Druiventaal (2022). Deze boeken zijn die avond te koop. Aanmelding vooraf voor deze avond is niet nodig. Ook niet-leden zijn van harte welkom. Van hen wordt een bijdrage van € 3 in de kosten gevraagd.

 

lezing over opvallende architectuur in Monster, Poeldijk en Ter Heijde

Op donderdag 20 oktober was er een goed bezochte lezing in gebouw Fata Morgana in de Choorstraat over opvallende architectuur in Monster, Poeldijk en Ter Heijde. De lezing was georganiseerd door de historische vereniging en werd verzorgd door Piet van der Valk, die zelf jarenlang als bouwkundige actief is geweest. Hij had veel beeldmateriaal verzameld over bijzondere huizen en andere gebouwen in onze regio en wist daar op boeiende wijze over te vertellen. Hij is ooit begonnen met een speurtocht naar panden uit het begin van de vorige eeuw die zijn ontworpen door de bekende Naaldwijkse architect Adriaan Dessing. Een mooi voorbeeld daarvan is gebouw Fata Morgana, waar de lezing werd gehouden. Dit gebouw is in 1931 neergezet als rk verenigingsgebouw in opdracht van het kerkbestuur van de Machutusparochie. Het boekje dat Van der Valk over deze architect heeft geschreven is nog te koop bij het Westlands Museum. Ook andere architecten die panden in de buurt hebben ontworpen passeerden de revue tijdens de lezing. Zo is de bekende tuindersvilla huize Helena aan de Emmastraat ontworpen door architect Jan van Vliet en het voormalige politiebureau aan de Burg. Kampschöerstraat door architect Aart Claus. Het nieuwe Ter Heijde van de jaren dertig (dat tijdens de Tweede Wereldoorlog op last van de Duitsers is afgebroken) werd ontworpen door Dirk Oosthoek, evenals de markante Poeldijkse veiling. Vooral veel tuindersvilla’s uit het begin van de vorige eeuw passeerden de revue tijdens de lezing. Piet van der Valk deed nog een oproep aan iedereen die informatie heeft over de geschiedenis van deze gebouwen om contact met hem op te nemen. Dat kan via de historische vereniging.

 

 

Plaatsing eerste monumentenborden in Monster en Ter Heijde

 

In Monster en Ter Heijde zijn afgelopen vrijdag 19 augustus de eerste monumentenborden geplaatst  aan en bij een dertiental monumentale panden en objecten. Elk bord beschrijft in het kort de geschiedenis van het desbetreffende monument. De Historische Vereniging Monster – Ter Heijde heeft voor deze borden de teksten geleverd.

De Werkgroep Erfgoedbescherming Westland, waarin alle Westlandse erfgoedorganisaties zijn vertegenwoordigd, is initiatiefnemer van dit Westlandbrede project. Ze hoopt op deze manier de geschiedenis van de monumenten breder bekendheid te geven.

Met behulp van een QR-code op de borden kan inmiddels al voor een aantal monumenten uitgebreidere informatie worden gevonden op de website monumentaalwestland.nl.

 

In Monster en Ter Heijde zijn nu bij de volgende objecten informatieborden geplaatst:

 

-Molen De Vier Winden – Haagweg

-Ogenblikje Optiek (vroegere herberg De Vergulde Valk) - Kerkplein

-Overheijde – Choorstraat (plaatsing bordje volgt op 25 augustus)

-Pensionaatsgebouw - Havenstraat

-Voormalig politiebureau – Burg. Kampschöerstraat

-Protestantse kerk – Burg. Kampschöerstraat

-Watertoren - Haagweg

-Voormalige begraafplaats Vreedelust - Molenstraat

-Gebouw OJOS – Choorstraat

-Voormalig Adrianus en Jacobusgesticht – Choorstraat

-Fata Morgana – Choorstraat

-Machutuskerk - Choorstraat

-Mariagrot – Choorstraat

-NH kerk – Ter Heijde

 

In een volgende ronde zal in overleg met de eigenaren op nog meer panden een informatiebord komen.

 

Project Monumentenbordjes

 

In de gemeente Westland staan 80 rijksmonumenten en 220 gemeentelijke monumenten, naast een groot aantal karakteristieke panden die niet officieel als monument staan geregistreerd. De Werkgroep Erfgoedbescherming Westland, waarin alle Westlandse erfgoedorganisaties inclusief onze historische vereniging zijn vertegenwoordigd, heeft het initiatief genomen om de geschiedenis van deze monumenten op een toegankelijke manier tot leven te wekken. Dat wil men doen door de meest in het oog springende monumenten in de loop van 2022 met toestemming van de eigenaren te voorzien van een monumentenbordje, waarop de geschiedenis van het pand wordt beschreven. Op de borden is een QR-code te scannen. Via de QR-code kan uitgebreidere informatie over het betreffende pand gevonden worden. De initiatiefnemers hopen uiteraard dat zo veel mogelijk monumenteneigenaren aan het project mee zullen doen. De gemeente Westland en het Prins Bernhard Cultuurfonds nemen de kosten voor hun rekening.

Als deel 2 van het project wordt gewerkt aan een plan om in een later stadium in elk van de elf dorpen in de gemeente Westland op een centrale plek een groot bord te plaatsen met daarop een beschrijving van de geschiedenis van het desbetreffende dorp. Met een QR-code op deze borden zal in de meeste dorpen een historische wandelroute kunnen worden gedownload, die de mensen langs de mooiste historische plekken in het dorp leidt.

 

Presentatie Westlandse roman door Annejet van der Zijl

 

Annejet van der Zijl, schrijfster van het Boekenweekgeschenk 2020, heeft op donderdag 7 oktober 2021 haar nieuwste boek ‘Fortuna’s kinderen’ gepresenteerd in de NH kerk in Monster. Dit boek is een vervolg op het Boekenweekgeschenk. Twee avontuurlijke Westlandse families spelen hierin de hoofdrol. Dat is in de eerste plaats de familie Herckenrath, bewoners van de buitenplaats Geerbron in Monster. Zoon Leon Herckenrath vertrekt in 1818 op jeugdige leeftijd naar de VS om fortuin te maken, wordt er verliefd op een kleurlinge en sticht met haar een gezin. In 1835 keert hij min of meer gedwongen door de steeds strengere rassenwetten met vrouw en kinderen terug naar Nederland. Hij wordt er burgemeester van Monster. Hun oudste dochter, Virginie Herckenrath, trouwt in 1853 met de ’s-Gravenzandse burgemeesterszoon Jacobus de Fremery, afkomstig van de buitenplaats Ouwendijck. Zij vestigen zich in San Francisco, waar toen net in een rivierbedding goud gevonden was. Het was een periode waarin, zacht gezegd, beschaafde omgangsvormen ver te zoeken waren. Het vermogen dat Jacobus vergaart in het bankwezen en de handel, verdampt in het begin van de 20^ste eeuw door slecht beheer van zijn nazaten.